Lo movement de las Luses es un movement cultural, filosofic, literari e intellectual qu'emergís dins la segonda mitat del sègle XVII amb de filosòfs coma Spinoza, Locke, Baile e Newton, abans de s'espandir dins tota Euròpa. Per extension, foguèt donat a aquel periòde lo nom del sègle de las Luses.
Per lor engatjament contra las opressions religiosas e politicas, los membres d'aquel movement que se pensavan coma un elèit avançat trabalhant per un progrès del mond, combatent l’irracional, l'arbitrari, l’obscurantisme e la supersticion dels sègles passats, realizant au renovacion del saber, de l’etica e de l'estetica de lor temps. L’influéncia de lors escrichs foguèt determinanta dins los grands eveniments de la fin del sègle XVIII que son la Declaracion d'independéncia dels Estats Units d'America e la Revolucion francesa[1].
Lo movement del novelum intellectual e cultural de las Luses demora, al sens estricte, europèu subretot, e se debana gaireben sonque exclusivament dins un contèxte especific de maduracion de las idèas eritadas de la Renaissença. La pensada de las Luses s’espandiguèt per Euròpa, pasmens se la traduccion del tèrme, dins las autras lengas europèas, privilègian l'idèa d'un « enlusiment » venent de l’exterior, alara que lo tèrme original francés dona l'idèa que las Luses venon de se meteis. De biais pro general, suls plans scientific e filosofic, las Luses veson lo triomf de la rason sus la fe e la cresença; suls plans politic e economic, lo triomf de la borgesiá sus la noblesa e lo clergat.
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search